SHUMË GRA ME AUTIZËM DHE ADHD NUK DIAGNOSTIKOHEN DERI NË MOSHËN MADHORE

SHUMË GRA ME AUTIZËM DHE ADHD NUK DIAGNOSTIKOHEN DERI NË MOSHËN MADHORE

Gjatë dekadës së fundit ka pasur rritje në numrin e të rriturve që janë diagnostikuar me autizëm dhe ADHD. Shumë faktorë mund ta shpjegojë këtë rritje duke përfshirë ndërgjegjësimin më të madh të publikut për të dyja, kushtet, kriteret më të gjera diagnostikuese dhe ndryshimin e perceptimeve se si ndikon autizmi dhe ADHD.

Derisa autizmi dhe ADHD ende prekin një numër më të madh burrash, më shumë gra raportojnë se janë diagnostikuar me ato si të rritura. Përsëri, kjo rritje është ndoshta për shkak të një numri të konsiderueshëm faktorësh. Gjithashtu mediat sociale mund të luajnë një rol të rëndësishëm, ku gratë janë në gjendje të përdorin platforma të tilla si Twitter dhe TikTok për të ngjallur diskutime të ndryshme dhe për të ndarë përvojat dhe historitë e tyre.

Një konstante në përvojat që shumë gra kanë ndarë në mediat sociale është se sa kohë kanë pritur për një diagnozë të tillë. Shumë prej tyre madje kanë folur për mënyrën sesi madje ato u anashkaluan në një farë forme nga profesionistët e kujdesit shëndetësor kur kërkonin një diagnozë, duke ju thënë se “nuk janë autikë” ose se problemi i tyre është “ankthi dhe jo ADHD”. Shumë njerëz, duke mos e ditur pse ndiheshin ndryshe nga të tjerët, ndjeheshin të hutuar dhe madje të dëshpëruar.

Kjo nuk është për t’u habitur, pasi autizmi dhe ADHD shpesh humbasin apo edhe diagnostikohen gabimisht tek gratë. Pothuajse 80% e grave me autizëm diagnostikohen gabimisht – shpesh me kushte të tilla si çrregullimi i personalitetit kufitar, çrregullimet e të ngrënit, çrregullimi bipolar dhe ankthi. Aktualisht nuk dihet se sa shpesh gratë me ADHD diagnostikohen gabimisht.

Por ka një sërë arsyesh që mund të shpjegojnë pse ndodh kjo. E para është se simptomat e autizmit dhe ADHD janë të ndryshme tek femrat sesa tek meshkujt. Kushtet e tjera të zakonshme tek njerëzit me autizëm dhe ADHD (si ankthi dhe depresioni) gjithashtu mund të bëjnë të duket se simptomat janë rezultat i këtyre kushteve. Gratë me autizëm dhe ADHD gjithashtu mund të mësojnë me kalimin e kohës se si t’i fshehin simptomat e tyre nga njerëzit – gjë që mund të çojë më tej në diagnozë të gabuar ose diagnozë të vonuar.

Një problem tjetër madhor është se autizmi dhe ADHD shihen ende si “çrregullime mashkullore”. Ndërsa është e vërtetë që të dyja kushtet prekin një përqindje më të lartë të burrave sesa gratë, kjo do të thotë gjithashtu se mjetet aktuale të përdorura për të diagnostikuar njerëzit me këto kushte priren të mos i njohin simptomat e grave aq shpejt.

Vajzat me autizëm mund të kenë vështirësi sociale më pak të dukshme dhe shpesh kanë komunikim verbal më të mirë sesa një djalë me autizëm. Për vajzat me ADHD, ato shpesh nuk janë aq hiperaktive dhe mund të mos kenë sjellje përçarëse që mund të kenë disa djem. Kjo do të thotë se shumë vajza me këto diagnoza mund të anashkalohen nga prindërit, mësuesit dhe madje edhe mjekët e tyre pasi kriteret diagnostikuese nuk përputhen me simptomat e tyre.

Diagnoza e duhur

Kur nuk diagnostikohen dhe trajtohen siç duhet në fëmijëri, vajzat me autizëm ose ADHD mund të përjetojnë performancë të dobët akademike, probleme të sjelljes dhe probleme për të bërë miq. Ndërsa rriten, kjo mund ta bëjë më të vështirë për to përballimin e kërkesave profesionale në vendin e punës. Mund të çojë gjithashtu në ankth dhe stres sepse ata ndihen të keqkuptuara ose të hutuara se pse u duken kaq të vështira disa përvoja, krahas problemeve të tjera të shëndetit mendor, si depresioni dhe çrregullimet e të ngrënit.

Në një studim të grave që nuk ishin diagnostikuar me ADHD ose autizëm deri në moshën madhore, shumë pjesëmarrës raportuan se ndiheshin sikur ishin “të gabuar” dhe nuk përshtateshin askund. Të tjerë madje shkuan deri në përpjekjen për të ndryshuar rrobat ose personalitetin e tyre për t’u përshtatur më mirë. Por pas diagnozës, pjesëmarrësit ndjenë se e kuptonin më mirë pse mund të ndiheshin ashtu si ndiheshin dhe kishin vlerësim më të madh personal pasi morën diagnozën e tyre.

Diagnoza ndonjëherë mund të ketë një ndikim negativ dhe kjo ndodh me gratë që kanë frikë se mund të diskriminohen. Por në përgjithësi, më në fund marrja e diagnozës së duhur i bën shumicën e grave të ndjehen të fuqizuara dhe të kenë një cilësi më të mirë jetese.

Burimi www.theconversation.com